31 January 2008

Gấu mẹ vĩ đại

Phim cao bồi miền Tây thì có đủ giòng, đủ kiểu. Kiểu Mỹ với John Wayne hào hùng (hay ít ra là thời kỳ đầu), kiểu Ý với những Django, Ringo, thô bạo không tô vẽ (đúng ra là có vẻ hơi tô đen), kiểu khôi hài với Bud Spencer-Terence Hill, kiểu hậu hiện đại với vai chính phản diện, già nua, nghiện ngập... Đủ cả, nhưng về phim da đỏ thì phải nói đến giòng phim ...Đức! Cả Tây Đức và Đông Đức.

Khoảng những năm 76-78 của thế kỷ trước ở miền Nam Việt Nam (miền Bắc tôi không rõ nhưng chắc cũng vậy) người ta đem trình chiếu một loạt các phim da đỏ của CHDC Đức. Gọi như vậy vì những phim này xoay quanh những bộ tộc thổ dân Bắc Mỹ thời khai hoang miền Tây Hoa kỳ. Lâu quá nên tôi chỉ còn nhớ là đã coi qua "Anh em ruột thịt" (Blutsbrüder, 1975) và "Những đứa con của Gấu mẹ vĩ đại" (Die Söhne der Grossen Bärin, 1966).

Hình như còn vài phim khác nữa nhưng tôi không có dịp coi. Không bàn hay dở, chỉ biết đối với một thiếu niên 15-16 tuổi như tôi thuở đó thì những bộ phim này đã để lại ấn tượng khó phai. Cho nên đến tận bây giờ, hình ảnh một chiến sĩ da đỏ anh hùng đối với tôi vẫn còn là hình ảnh của tài tử chính Gojko Mitic trong những phim đó.
Gojko Mitic (www.gojkomitic.de) là người Nam Tư (gốc Serb), khởi đầu sự nghiệp điện ảnh ông ta sang Tây Đức đóng những phim Winnetou - thủ lãnh Apache, vai chính của bộ tiểu thuyết trường thiên của nhà văn Đức Karl May. Đông Đức thấy vậy không chịu thua - thời này có vẻ chiến tranh lạnh ở cả trên điện ảnh! - nên xưởng phim DEFA đã ráng mời cho được Mitic về đóng những phim da đỏ kể ở trên, cùng với khá nhiều phim khác. Phim "Gấu mẹ" là bước ngoặt lớn vì là lần đầu tiên Mitic được thủ diễn vai chánh, lại rất thành công nên từ đó đã trở thành tài tử chánh rất được yêu chuộng trong giòng phim viễn Tây made in DDR này. Sau này nước Đức thu về một mối, ông ta quay trở lại đóng Winnetou và đi lưu diễn vai này trong các lễ hội khắp nước Đức. Những phim Winnetou của Tây Đức ngày xưa và những phim mới gần đây thì sau này bên Đức tôi mới có dịp coi, nhưng có vẻ như Gojko Mitic trong những phim Đông Đức của thời niên thiếu của tôi vẫn anh hùng hơn, mưu lược hơn, can đảm hơn sao đó...

30 January 2008

Viên gạch nhựa Lego 50 tuổi!

Đôi khi có những vật trông nhỏ bé nhưng lại lưu ấn tượng rất lâu dài như trường hợp những viên gạch nhựa đồ chơi Lego. Ai đã một lần cầm trên tay thì sẽ khó quên những mẩu nhựa màu vuông vức, một mặt có hai hàng nút tròn nổi, mặt bên kia thủng vào với một hàng ống rỗng vừa vặn để có thể giữ chặt mặt nút của một mẩu nhựa khác ráp vào.

Những viên gạch nhựa nhỏ này của Lego đã ra đời trong những ngày này trước đây đúng 50 năm. Ngay cả Google cũng không quên chúc mừng trên trang chính của họ. Nửa thế kỷ Lego là nửa thế kỷ đánh dấu sự chinh phục toàn cầu của món đồ chơi thành công nhất cổ kim nảy sinh từ Đan Mạch này. Ngày nay, nếu đem chia đều thì bình quân mỗi người trên trái đất sẽ có 64 viên gạch lắp ráp Lego, mỗi giây bán được 7 hộp đồ chơi Lego, mỗi năm sản xuất ra thêm 19 tỷ các phần tử Lego các loại, đủ đem lắp ráp thành vòng đai bọc quanh trái đất 5 lần!

Bí quyết thành công có lẽ nằm trong cái nguyên tắc lắp ráp đơn giản của Lego, đơn giản nhưng cùng lúc lại mở ra khả năng tạo dựng muôn hình vạn trạng. Từ tượng Người suy tưởng của Rodin (© A. Lipson 2001) cho đến Bart Simpson (© Eric Harshbarger), thứ gì cũng có thể tái tạo bằng Lego. Người ta tính là chỉ với 6 viên gạch nhựa này - loại đầu tiên và căn bản của Lego với 8 nút ở hai hàng, được đăng ký bản quyền vào tháng 1.1958 - đã có cả thảy hơn 915 triệu cách lắp ráp khác nhau. Nhờ vậy mà Lego được tiếng là món đồ chơi có tính cách sư phạm cao vì khuyến khích sự thử nghiệm sáng tạo.

Tất nhiên hãng Lego không ngừng lại ở sản phẩm độc đáo này thôi. Năm 1968 họ khai trương Legoland Park đầu tiên trên thế giới ở Billund, Đan Mạch. Chỉ trong vài tháng đầu đã có hơn nửa triệu khách đến chơi, chủ yếu là để chiêm ngưỡng các kiến trúc nổi tiếng thế giới được xây lại thành mô hình giống hệt nguyên mẫu thuần bằng vật liệu Lego. Từ đó đến nay đã có thêm các công viên chủ đề Legoland khác ở Windsor, Anh (1996), Carlsbad, California, Mỹ (1999) và Günzburg, Đức (2002).

Năm 1978 các hình người đồ chơi Lego ra đời. Đó là các hình người bằng nhựa màu với đầu, tay chân, thậm chí cổ tay cũng có thể xoay chuyển được. Có hàng trăm nhân vật khác nhau nối đuôi nhau xuất hiện, từ hiệp sĩ, hải tặc, thợ thuyền, bác sĩ, phi hành gia cho đến các nhân vật trong StarWars. Đến nay đã có khoảng hơn 4 tỷ hình người đồ chơi Lego được bán ra, tính ra thì đây là nhóm dân cư "đồng chủng" đông nhất thế giới!

(LEGO® and related marks are trademarks or registered trademarks of the LEGO Company, which does not sponsor, authorize, nor endorse this site in any way.)

29 January 2008

Địa đồ xưa

Bản đồ in màu "Burma, Siam & Annam" của F.S. Weller, đăng trong "Blackie's Descriptive Atlas of the World", xuất bản năm 1893 (nguồn: www.ancestryimages.com):



Những bản địa đồ xưa nay lại đâm ra quý, là vì được trưng ra làm bằng chứng này nọ. Nhưng không biết có nên tin tưởng vào đó lắm không? Vì coi cho kỹ tấm bản đồ này chẳng hạn thì thấy nó có "vấn đề" lắm đây!

28 January 2008

Chống chiến tranh

Cũng biểu tình, nhưng dân ghiền tin học phát biểu đúng là có khác! (When Geeks Go to a War Protest).



Còn ở đây thì cách thể hiện độc đáo vượt qua hẳn ngôn từ! Nghe nói anh họa sĩ vẽ rong này đã cẩn thận đồ lại bóng rọi xuống lề đường của tấm bảng cấm cho đúng góc độ rồi sau đó mới sơn màu (Bloomington graffiti). Hy vọng là người ta ngưỡng mộ lòng yêu chuộng hòa bình của anh ta mà châm chế cho cái tội làm hư hại nơi công cộng!